سینمای مستقل و دستگاه سرکوب

 

سالهاست نظام جمهوری اسلامی ایران در عرصه هنر و سینما رخنه کرده و خصوصی‌سازی، تمامیت‌خواهی و کنترل‌گری نظام فضای «سینمای مستقل و سینمای زیرزمینی ایران» را مسموم  کرده‌ است.

سازمان‌های زیر مجموعه دستگاه سرکوب جمهوری اسلامی ایران جهت بقا و ارتقای نیروی کنترل‌گر برای ایجاد شکاف مابین هنرمندان و سینماگران، مخالفِ دست‌‌ ساز خود را می‌سازند و همچنین اندیشه هنر و سینمای مستقل را به گونه‌ای که می‌خواهند در جامعه عرضه کرده و از شکاف و سردرگمی ایجاد شده، مخالفِ دست ساز خود را به خورد رسانه‌ها و جشنواره‌‌های بین‌المللی می‌دهند تا از چنین مسیری به سرمایه‌‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کلان نیز دست پیدا کنند. 

استقلال اندیشه و مالی در تولید اثر سینمایی یکی از بزرگترین خطرات برای نظام حاکم است. به همین جهت حکومت اسلامی ایران با خصوصی‌سازی سرمایه‌های سینمایی و در اختیار گذاشتن سرمایه‌های کلان به واسطه‌ سازمانهای زیر مجموعه دولتی مفاهیم سینمای مستقل را به کلی تخریب کرده است. دولت سرکوبگر با در اختیار گرفتن ایدئولوژی مسلط به تصویر و سینما که مخاطبین گسترده‌تری را در برمی‌گیرد و امکان شکل دهی افکار عمومی را دارد، در هر لایه‌‌ای در هنر و بخصوص سینما نفوذ کرده تا تمام مراحل تولید و پخش سینما را تحت سیطره خود قرار دهد. نظام توتالیتر و کنترل‌گر حاکم به کنترل فضای تولید و ساخت و پخش آثار سینمایی بسنده نکرد. از آنجا که سینما را یکی از نمایندگان نظام جمهوری اسلامی و ایران در عرصه جهانی می‌دانست در طی بیست سال اخیر به فستیوالها و روابط بین المللی توسط مدیوم سینما نفوذ کرده و در عرصه جهانی تلاش کرد تا اعتبار بین المللی را جهت ارتقای موجودیت نظام حاکم کسب کند و عادی سازی شرایط حاکم را به نمایش بگذارد. در این دوران سینمای ایران همواره نمایندگانی در عرصه‌ی فستیوالهای جهانی معرفی کرده است که ذاتا فیلمها با ایدئولوژی اسلام سیاسی حاکم فاصله نداشته بلکه در خدمت بازتولید تفکرات پدر سالاری و مردسالاری، زن ستیزی و دگر‌ستیزی با ظاهری مخالف‌خوان قرار داشته که تقویت همان زیرساخت‌های نظم حاکم بوده است. یکی از نمونه‌های بارز این نوع سینما فیلم «برادران لیلا» ساخت «سعید روستایی» است. 

نظام و سیستم ‌وزارت ارشاد با سانسور، توقیف وعدم شفافیت پیچیدگی‌های غیر قابل پیش بینی را در سینمای ایران حاکم کرده است. خصوصی‌سازی فضای تولید سینما ماجرا را بسیار پیچیده‌تر کرده است. نظام مسلط و کنترل‌گر، توقیف و سانسور در تصویر برایش کفایت نکرد و در جهت ارتقای اهداف و عملکردش طی سال‌های گذشته دو فیلمساز«محمد رسول اف و جعفر پناهی» را در مسیر ساخت فیلمی به اصطلاح زیرزمینی دستگیر کرد. شگردهای سیاسی مابین زندان و سینما تصویر تازه‌ای به جهان غرب داد و همچنین بازی‌‌‌های رسانه‌ای و بین المللی دستاوردهای بیشماری را همچون جوایز و سرمایه‌های شخصی برای دو فیلمساز نامبرده به ارمغان آورد به طوری‌ که چهره‌‌‌ای جهانی از سلبریتی‌های فیلمساز- سیاسی ساخت. 

سالهاست که دستاوردهای سینمای ایران با اسارت سازنده‌ی فیلم، ممنوع‌الخروجی و توقیف فیلم گره‌ خورده است. نظام با مخدوش کردن هویت فیلم و اندیشه مستقل، آزادی بیان و اجرای ایده‌ها و خلاقیت را در مسیر فیلمسازی از فیلمسازان و سینمای مستقل سلب کرد و به گونه‌ای فریبکارانه فیلمسازان و مخالفان دست ساز خود را وارد عرصه جهانی کرد و این محدودیت، محرومیت، ممنوع‌الخروجی و احکام سنگین زندان بود که در تصویر سینما انعکاس پیدا کرد و قضاوت در اثر را تحت تاثیر قرار داد. اکنون زندان بودن، توقیف فیلم، عدم مجوز، ممنوع الخروجی فیلم‌ساز، بازی‌ با حبس‌های خانگی و حکمهای عجیب و غریب است که در مدیای جهانی مرکزگرا عاملیت اصلی موفقیت فیلمها و دیده شدن اثر می‌شود و امکان قضاوت اثر را دور از این هیاهوی جنجالی که ایجاد کننده‌ی آن نظام حاکم است را گرفته و از حقانیت مفاهیم اصیل سینمای مستقل و اندیشه‌ی مستقل می‌کاهد. 

حال پرسش اصلی این است که نظام جمهوری اسلامی تجربه‌ی دو فیلمساز «محمد رسول اف و جعفر پناهی» را با حکمهای ناشایست غیر انسانی حبس و زندان داشته‌ و همچنین شاهد بوده است که توقیف، حبس، زندان و ممنوع الخروجی عاملیت اصلی ساخت چهره‌های جهانی از این دو فیلمساز است و همچنان در طی سالهای ممنوع الکاری و ممنوع الخروجی به فیلمسازی ادامه داده‌اند و هر دو سال یک فیلم در فستیوالهای الف جهانی عرضه کرده‌اند و موفق به دریافت جوایز فرهنگی و اقتصادی بیشماری هم شده‌اند. با توجه به چنین تجربه‌ی پر هزینه‌ای برای سیستم نظام جمهوری اسلامی باید پرسش کرد چطور همان مسیر و حکم‌های غیرانسانی توقیف ، حبس، زندان و اسارت را برای «سعید روستایی» تکرار می‌کنند؟ 

 

گفتگوی ردکات با علیرضا خاتمی در مورد فیلم «آیه‌های زمینی»

گفتگوی ردکات با علیرضا خاتمی در مورد فیلم «آیه‌های زمینی»

علیرضا خاتمی نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده‌ای است که به نسل فیلمسازان مهاجر ایرانی تعلق دارد. او در روستایی از ایل خَمسه در جنوب شرقی ایران متولد شد و از کودکی عمیقاً تحت تأثیر سنت‌های شفاهی قصه‌گویی بومی قرار گرفت. آثار خاتمی بیش از هر چیز به ساختارهای قدرت و تلاقی...

گفتگوی ردکات با لیلا اخباری درباره فیلم کوتاهش عوارض جانبی

گفتگوی ردکات با لیلا اخباری درباره فیلم کوتاهش عوارض جانبی

بیوگرافی فیلمساز: لیلا اخباری، متولد ‌۱۳۷۵، نویسنده و کارگردان ایرانی، فارغ‌التحصیل لیسانس ادبیات نمایشی و ارشد سینما. او نویسندگی و کارگردانی فیلم‌های کوتاه فیس آف، عوارض جانبی و برای بار دوم را برعهده داشته و به‌عنوان فیلم بردار در آثار کوتاهی چون: شاماران (شرمین...

گفتگوی ردکات با پانیذ خوش نیک درباره فیلم کوتاهش اگر روحی در میانِ ماست. 

گفتگوی ردکات با پانیذ خوش نیک درباره فیلم کوتاهش اگر روحی در میانِ ماست. 

بیوگرافی فیلمساز:ٍ پانیذ خوش‌نیک بازیگر و کارگردان ایرانی متولد 14 بهمن ۱۳۷۱ است. او در ابتدا در رشته دندان‌پزشکی در دانشگاه شهید بهشتی تهران تحصیلات خود را به پایان رساند و در حال حاضر مشغول ادامه تحصیل در رشته ادبیات نمایشی در دانشگاه سوره است. پانیذ فعالیت بازیگری...

گفتگوی ردکات با عاطفه صالحی درباره فیلم کوتاهش جاده موج می­زند.

گفتگوی ردکات با عاطفه صالحی درباره فیلم کوتاهش جاده موج می­زند.

بیوگرافی فیلمساز:ٍ عاطفه صالحی، متولد ‌۱۳۶۷، نویسنده و کارگردان ایرانی، فارغ‌التحصیل ادبیات نمایشی و هنرآموخته فیلمنامه‌نویسی زیر نظر ناصر تقوایی و سعید عقیقی است. او نویسندگی و کارگردانی فیلم‌های کوتاه جاده موج می‌زند، گذر، هستم و آن شب یلدا بود را برعهده داشته و...

نقدی بر پنج فیلم کوتاه به کارگردانی پنج فیلمساز زن جوان ایرانی

نقدی بر پنج فیلم کوتاه به کارگردانی پنج فیلمساز زن جوان ایرانی

نویسنده: گلبو فیوضی این پنج فیلم صدای امروز زن ایرانی‌ست. دریچه‌ی کوچکی که از پس سال‌های بسیار توانسته برای خود باز کند تا جهان را آن شکلی که دوست دارد ببیند، روایت کند، برایش رویا بپردازد و سرانجام خالق جهانی شود که روزی غیر ممکن بود. پنج فیلم به انتخاب مانیا اکبری...

درباره فیلم «پوست» به کارگردانی برادران ارک (بهمن و بهرام)

درباره فیلم «پوست» به کارگردانی برادران ارک (بهمن و بهرام)

نویسنده: پویا خازنی اسکوئی فیلم «پوست» به کارگردانی برادران ارک (بهمن و بهرام) در سال 1397 ساخته شده است و زمان اکران آن 3 سال بعدتر یعنی در سال ۱۴۰۰ بوده است. پیش از این فیلم، «سویوق (سرما)» نخستین اثر بلند آن‌ها بود که در سال ۱۳۹۵ ساخته شد و البته نباید فراموش کنیم...

هنر غیرداستانی  گفت‌وگویی درباره معنای روانکاوی و نویسنده بودن با آدام فیلیپس

هنر غیرداستانی گفت‌وگویی درباره معنای روانکاوی و نویسنده بودن با آدام فیلیپس

پاریس ریویو، شماره ۲۰۸، بهار ۲۰۱۴ آدام فیلیپس Adam Phillips)) را شاید بتوان مهمترین جستارنویس روانکاو زنده دنیا دانست. او در سال ۱۹۵۴ در کاردیف ولز، متولد شد. فیلیپس در آکسفورد تحصیل کرد و در آنجا به مطالعه ادبیات انگلیسی پرداخت. بعدها به عنوان روان‌درمانگر کودک آموزش...

در باب اضطراب آزادی

در باب اضطراب آزادی

نوشته امین پاک‌پرور لیبیدو را می توان نیروی عاطفی انسان در بروز عشق نامید که ابتدا از محبت فرد نسبت به خودش نشأت گرفته و سپس به دنیای بیرون گسترش می‌یابد. عشق ورزیدن به فرد یا شیء دیگر شکلی از بسط نیروی لیبیدو به دنیای بیرون است، تا آنجا که مرگ یا جدایی از یار پایانِ...

گفت‌وگویی بین ردکات و ایارا لی کنشگر و فیلمساز فمینیست 

گفت‌وگویی بین ردکات و ایارا لی کنشگر و فیلمساز فمینیست 

مترجم: مانا بهزاد  ایارا لی یک برزیلیِ کره‌ای تبار، کنشگر، فیلمساز، و همینطور مدیر و بنیان‌گذار شبکه مقاومت فرهنگی (Cultural Resistance Network) است. این سازمان برای ترویج اتحاد جهانی، از آشوبگران فرهنگی، آموزگاران، کشاورزان و هنرمندانی که با رویکردهای خلاقانه و...

 گفتگوی ردکات با مهدخت مولایی در مورد فیلم کوتاهش هما

 گفتگوی ردکات با مهدخت مولایی در مورد فیلم کوتاهش هما

مهدخت مولایی فارغ التحصیل رشته ی صنایع دستی در دانشگاه هنر تهران است. او حرفه ی خود را با بازیگری شروع کرد و در این سالها موفق به دریافت جوایزی از جمله جایزه ی جشنواره ی فیلمهای مستقل برزیل شد. او همچنین کاندید استعداد نو ظهور آسیا از جشنواره ی بین المللی فیلم شانگهای...